موضوعات مقالات
  • بررسی تاریخ

    آثار توحیدباوری در قیام امام حسین (ع)

    محمد رنجبر حسینی، سعیده خلیلی فیروزکوهی

    اعتقاد به وحدانیت حق‌تعالی به عنوان اصلی‌ترین و بنیادی‌ترین عقیده در دیدگاه امام حسین (ع)، سبب می‌شود قیام عاشورا نه تنها جنبشی سیاسی-اجتماعی، بلکه قیامی ‌اعتقادی با محوریت توحید تلقی شود. باور توحیدی امام حسین (ع) در خطابه‌ها، مکاتبات و رفتار ایشان از ابتدای شکل‌گیری قیام از مدینه تا کربلا منعکس شده است. این باور توحیدی دارای آثار و نتایجی آشکاری در قیام آن حضرت است. نوشتار حاضر با روش تحلیلی - توصیفی و شیوه کتابخانه‌ای به بررسی آثار و نتایج توحید باوری در قیام امام حسین (ع) می‌پردازد.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۲/۱۸
    • بازدید: ۲۹۰۱
  • بررسی حدیث اصلاح طلبی امام حسین (ع)

    هدف امام حسین از قیام؛ اصلاح در دین یا اصلاح در امت؟

    سید ضیاءالدین علیا نسب، سید رضا مودب

    در این نوشتار حدیث معروف منسوب به امام حسین (ع) «إِنَّمَا خَرَجْتُ لِطَلَبِ الْإِصْلَاحِ ...» ازاین‌جهت بررسی‌شده که آیا متن آن حاکی از قصد امام حسین (ع) برای اصلاح در دین است یا اصلاح در امت؟ نگارنده به این نتیجه رسیده که این حدیث نه از حیث سندی اعتبار دارد و نه محتوای آن قابل‌پذیرش است و اگر کسی ازلحاظ سندی تساهل کند و آن را بپذیرد، باید بخش پایانی آن را که تأیید خلافت ابوبکر و عمر و عثمان است، نیز بپذیرد و یا آن قسمت را جعلی بداند، لکن در صورت پذیرش نیز اصلاح مطرح‌شده در حدیث اصلاح در امت است نه اصلاح در دین.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۲/۱۶
    • بازدید: ۱۰۵۰۰
  • عاشورا پژوهی

    رابطه کلی و توانایی در نهضت عاشورا

    احدالله قلی زاده برندق

    در مکتب اسلام تکالیف به قدر توانایی انسان‌ها  تعریف شده است و این اصل کلی بر تمام احکام اسلامی حکومت دارد. این تحقیق جریان این اصل مهم دین را در نهضت عاشورا بررسی کرده و نشان داده است که این مهم،‌ در قیام عاشورا مورد توجه امام حسین (ع)‌ بوده و‌ آن حضرت با ارزیابی دقیق شرایط اجتماعی و توانایی خود، برای دستیابی به اهداف تعریف شده،‌ اقدام به قیام نموده است. در این عرصه،‌ ابتدا دو دیدگاه متفاوت دراین‌باره مطرح شده و به اختصار شرایط فرهنگی و اجتماعی جهان اسلام و رسالت امام حسین (ع)‌ در‌ آن شرایط مورد بحث قرار گرفته است. سپس اهداف نهضت عاشورا و توانایی‌ها و عناصر اصلی قدرت امام حسین (ع)‌ برای دستیابی به اهداف مطرح شده است.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۲/۰۶
    • بازدید: ۱۸۳۱
  • به روایت تاریخ

    تحلیل ادوار تفسیری امامان شیعه از رحلت پیامبر اکرم (ص) تا عصر امام باقر (ع)

    سید محسن کاظمی

     رویارویی سنت جهادگونه ائمه اطهار (ع) با بدعت‌های زمان، به شکل‌گیری سلسله‌ای از ادوار تفسیری در تاریخ تفسیر انجامید که از نهضت تفسیری در عصر علوی گرفته تا خفقان تفسیری در عصر حسنین (ع) و احیاگری تفسیری در عصر امام سجاد (ع) و تعمیق و ترویج تفسیر در عصر امام باقر (ع) را شامل می‌شوند.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۱/۲۹
    • بازدید: ۳۰۵۵
  • رهیافتی تأویلی به آیه شریفه «وَ فَدَیناهُ بِذِبحٍ عَظیمٍ»

    آیا مراد از «ذبح عظیم» امام حسین (ع) است؟

    سید حسن قاضوی، سید امین قاضوی

    غالب مفسران شیعه و اهل سنت در آیه «وَ فَدَیناهُ بِذِبحٍ عَظیمٍ» گفته‌اند که مراد از «ذبح عظیم»، «کبش» «قوچ» است و در قرآن وصف عظیم در چند مورد بیشتر به کار برده نشده؛ برای خدا «رَبِّکُم عَظیم»، برای قیامت «نَبَأٌ عَظیم»، برای عرش خدا «العَرشِ العَظیم» . سرانجام برای اخلاق پیامبر (ص) «خُلُقٍ عَظیم» به‌کار رفته است. به‌نظر می‌رسد برخی از عالمان و مفسران با چنین پرسشی در ذهن خود مواجه شده‌اند که چگونه قربانی کردن گوسفند، ذبح عظیم است؟ از این‌رو، تأویلات گوناگونی را بر اساس روایات ذکر نموده‌اند. در این پژوهش تلاش شده است به روش تحلیلی ضمن بررسی اصل مسئله، مراد اصلی «ذبح عظیم» تبیین شود که آیا منظور از این قربانی امام حسین (ع) است؟

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۱/۲۸
    • بازدید: ۸۹۷۰
  • تاریخ‌نگاری

    نقش امام سجاد (ع) در شکل‌گیری قیام‌های توابین با تأکید بر ادعیه صحیفه سجادیه

    بی‌بی زینب حسینی

    از آنجا که قیام‌های توابین، یکی از مهم‌ترین اقدامات شیعیان پس از شهادت امام حسین (ع) بوده است، به نظر می‌رسد بازخوانی تاریخی و تحلیلی ادعیه امام سجاد (ع) می‌تواند به عنوان یک مستند تاریخی، ماهیت حقیقی این قیام‌ها را روشن کند.

    لذا ابتدا ارتباط ایشان با گروه‌های فعال اجتماعی جامعه آن زمان مورد بررسی قرار گرفته، سپس به واکاوی ادعیه ایشان پرداخته شده است. در این پژوهش، برخی شواهد و مستندات که نقش امام سجاد (ع) را در شکل‌گیری قیام توابین و حوادث قرن اول هجری، اثبات می‌کند مورد بررسی قرار می‌گیرد.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۱/۲۷
    • بازدید: ۱۳۷۳
  • تاریخ‌نگاری

    مسئولیت یزید در واقعه کربلا و شهادت امام حسین (ع)

     عبدالرحیم قنوات، مصطفی گوهری فخرآباد

    موضوع دخالت کردن یا دخالت نکردن یزید در شهادت امام حسین (ع) و پدید آوردن واقعه کربلا از همان آغاز، محل اختلاف بود. تبرئه جستن یزید از قتل امام (ع) به این اختلاف دامن زد و در طول زمان، بر شدت آن افزوده شد. شماری از علمای سنی ضمن تایید نقش داشتن یزید در واقعه کربلا، او را به علت‌های متعدد مستوجب لعن و حتی تکفیر دانسته‌اند اما گروهی دیگر در دفاع از عقیده مشروعیت خلفا، او را از این اتهام مبرا کرده‌اند و ابن‌زیاد را عامل این واقعه دانسته‌اند. این پژوهش در پی آن است تا مسئولیت یزید را در پدید آمدن واقعه کربلا واکاوی کند.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۱/۱۱
    • بازدید: ۳۶۹۸
  • سیرى در مقتل‌‏نویسى

    تاریخ‏‌نگارى عاشورا از آغاز تا عصر حاضر (۳)

    محسن رنجبر

    پژوهش حاضر در دو مقطع کلى به شناسایى و معرفى مقاتل و نگاشته‌ هاى مربوط  به تاریخ عاشورا از آغاز تا عصر حاضر مى ‌پردازد. در دو شماره پیشین، به مقطع نخست آن، پرداخته شد و گفته شد که مقطع اول از دو بخش سامان یافته است: بخش اول به شناسایى و معرفى فهرست‌‌وار مقاتل از آغاز تا قرن هفتم اختصاص یافته و در بخش دوم، به معرفى توصیفى آثار موجود در تاریخ عاشورا تا قرن هفتم، پرداخته شده است. در این شماره، ادامه این نوشتار که به مقطع دوم پرداخته، ارائه می‌شود.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۰/۱۶
    • بازدید: ۱۲۰۹
  • سیری در مقتل‏‌نویسی

    تاریخ‏‌نگاری عاشورا از آغاز تا عصر حاضر (۲)

    محسن رنجبر

    پژوهش حاضر در دو مقطع کلی به شناسایی و معرفی مقاتل و نگاشته‌‌های مربوط به تاریخ عاشورا از آغاز تا عصر حاضر می‌پردازد. در مقطع نخست در دو بخش سامان یافته که در بخش اول آن به شناسایی و معرفی فهرست‌وار مقاتل از آغاز تا قرن هفتم پرداخته و در بخش دوم، آثار موجود در تاریخ عاشورا تا قرن هفتم به صورت توصیفی معرفی شده است. اما مقطع دوم که درباره مقاتل و نگاشته‌‌های قرن هشتم تا چهاردهم است، نیز شامل دو بخش است. در بخش نخست، پس از بیان یک مقدمه، به شناسایی و معرفی چند اثر مهم از قرن هشتم تا عصر حاضر پرداخته و در بخش دوم مهم‌ترین آثار قرن‌های اخیر که نقش بسزایی در تحریف و ارائه گزارش نادرست و جعلی و در برخی موارد، افسانه‌ای، درباره قیام عاشورا داشته‌‌اند، شناسایی و معرفی شده است.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۰/۱۴
    • بازدید: ۱۲۲۲
  • نقش اسرار الشهاده در تطور رجزهای عاشورا

    رمضان محمدی، محمد محمدی‌فر

    چگونگی تطور گزارش‌های عاشورایی در دهه‌های اخیر مورد اهتمام محققان عرصه عاشوراپژوهی قرار گرفته است که رجزهای سروده شده در حادثه کربلا از آن جمله است. در همین راستا مقاله حاضر در پی پرداختن به نقش کتاب «اسرار الشهاده» در تطور رجزهای عاشورایی است. در این نوشتار از روش مطالعات اسنادی، تحلیلی و مقایسه‌ای میان کتاب «اسرار الشهاده» و سایر منابع کهن و متقدم تاریخی بهره گرفته شده است که در این میان سهم «اسرار الشهاده» بسیار برجسته است به‌گونه‌ای که با دخل و تصرف مختلف در متن و تعداد رجزها، موجب ورود رجزهای جدید در قالب‌های مختلفی منسوب به شخصیت‌های حقیقی و نیز خرافی کربلا شده است.

    • تاریخ انتشار: ۱۳۹۹/۱۰/۱۳
    • بازدید: ۱۵۹۶
فراموشی رمز عبور

ایمیل خود را وارد کنید

×
ارتباط با ما

پیام های خود را از این طریق برای ما ارسال نمایید.

×