گویا نمی‌دانند که در این عصر و زمان، مهم کیفیت و محتوای شعائر حسینی است، نه کمیت و ازدیاد برنامه‌های بی‌محتوا!

شرح یک گفت‌وگو با آیت الله سید احمد مددی، استاد برجسته فقه و اصول حوزه قم، درباره صحت برخی ادعاها درباره قصد امام حسین (ع) بر بیعت با یزید و پاسخ به سوالاتی درباره واقعه عاشورا.

یکی از مهم‌ترین آیات قرآن مجید آیه شریفه تطهیر است که از دیرباز از سوی علمای علم کلام و مفسرین مورد بحث و بررسی قرارگرفته است و هرکس از زاویه دید خود به آن نگریسته و پیرامون آن مطالبی را بیان کرده است. نگارنده در این مقاله به بررسی دلالت آیه تطهیر و شناسایی مصادیق واژه «اهل ‌بیت» در آن پرداخته است. هرچند بسیاری از مفسران و محدثان اهل سنت در ذیل آیه شریفه روایاتی نقل کرده‌اند که موید انحصار مصادیق این آیه در پنج‌تن آل عبا است اما گروهی از آن‌ها در مقام نظریه‌پردازی بعضی از همسران پیامبر (ص) را به‌عنوان مصداق واژه اهل ‌بیت نام می‌برند.

این پژوهش چگونگی مبارزه و شهادت حضرت قاسم (ع) را در منابع کهن بررسی کرده و به این نتیجه دست یافته که او دومین پسر شهید امام حسن در کربلا است. وی از نظر سنی کوچک بود‌ه و نوجوان توصیف شده است. او در میدان نبرد توسط عمر بن سعد اَزدی به شهادت رسید. درباره آن حضرت برخی گزارش‌های بی‌سند نیز شهرت یافته است مانند این‌که 1- وی درباره مرگ گفت: «احلی من العسل»؛ 2- بدن او زیر سم اسب‌ها پایمال شد؛ 3- امام حسن تعویذی در بازویش بسته بود که توصیه به یاری حسین می‌کرد و سرانجام به عروسی او منتهی شد. این گزارش‌ها در این تحقیق مورد بررسی و نقد قرار گرفته است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی با رویکرد تاریخی است.

عاشورا نقطه عطف تاریخ اسلام و تشیع است و پژوهش در همه زوایای آن لازم و ضروری به نظر می‌رسد. اما آن چه بیش از همه اهمیت دارد، شناخت هدف امام حسین (ع) از این حرکت است. در این راستا بررسی دقیق سخنان و دیدگاه ایشان درباره آینده و مهدویت و چشم اندازی که برای جهان مطرح می‌فرماید، ضروری می‌نماید. 

در دنیای امروز لازم نیست مسافر لندن بشویم و در میانه یکی از مهم‌ترین شهرهای جهان نام حسین بن علی (ع) را به گوش سایرین برسانیم...

در منابع روایی، گزارش‌ها و روایاتی وجود دارد مبنی بر این‌ که امام حسن و امام حسین (ع) تفاوت‌هایی اساسی با هم داشتند؛ به گونه‌ای که این تفاوت‌ها در جهت‌گیری‌ها و اهداف هر یک از آن دو امام، تأثیر به سزایی داشته است. این روایات، امام حسن (ع) را شبیه به پیامبر (ص) و امام حسین (ع) را شبیه به امام علی (ع) می‌دانند و یا امام حسن (ع) را به پیامبر (ص) و امام حسین (ع) را به امام علی (ع) نسبت می‌دهند. به همین ترتیب، امام حسن (ع) روحیه صلح‌طلبی داشته و امام حسین (ع) دارای روحیه قیام و مبارزه بوده‌اند هر چند که  تفاوت بین عقیده و خصوصیات حسنین (ع) به عنوان دو امام، قابل اثبات نیست و متوسلان به آن، دلیل استواری در این قضیه ندارند و تراکم ادله و شواهد، خلاف آن را ثابت می‌کند.

یکی از راه‌های اتصال و ارتباط با خدا و معصومین، از ناحیه زیارت محقق می‌شود. «زیارت‌نامه‌های ماثور»، متنی که هنگام زیارت معصومان، به عنوان تشرف باطنی خطاب به آنان خوانده می‌شود و امامان صادر کرده‌اند. زیارت‌نامه‌های ماثور در واقع متون آموزشی هستند که روح کلی و ساختار واحدی دارند و ائمه اطهار (ع) در آن‌ها، مباحثی از اصول دین همچون توحید و صفات الهی، نبوت و پیامبر شناسی و نیز امامت و رهبری مطرح کرده‌اند. در کنار اصول دین، مباحثی از فروع دین همچون جهاد، تولی و تبری و نیز امر به معروف و نهی از منکر و همچنین تعالیم اخلاقی مانند صبر، تقوا، وفای به عهد و سایر ارزش‌های اخلاقی را مطرح کرده‌اند.

نقش هنر نمایشی تعزیه که بیان مفهومی از تاریخ، اندیشه و فرهنگ اسلامی و شیعی است و تحت تأثیر فرهنگ و تمدن و گفتمان ایرانی شکل گرفته، به عنوان رسانه‌ای شیعی در تحولات اجتماعی این دوره قابل بحث و بررسی است. در این مقاله برآنیم تا با بررسی مدارک و اسناد تاریخی موجود، آنچه که از برگزاری مراسم تعزیه‌خوانی و عزاداری به عنوان بخشی از فرهنگ و آموزه‌ تشیع، در شکل‌گیری و جریان نهضت مشروطیت نقش داشته است را یافته و عرضه نماییم. باشد که مورد توجه قرار گیرد.

با روی کارآمدن دولت صفویه و رسمی شدن مذهب شیعه در ایران، سبک تازه ­ای از عزاداری به نام روضه‌­خوانی و نوعی نمایش مذهبی همراه با اشعار و متون مرتبط با واقعه کربلا با ایجاد تکیه‌­ها، حسینیه­‌ها و موقوفات به وجود آمد. این مراسم و آیین­‌ها در دوران قاجار برای کسب مشروعیت مردمی، با شدت و گسترش بیشتری دنبال می‌شد، در این زمان هر طبقه و صنفی برای برگزاری عزاداری سعی می­ کردند تا از طریق ساختن تکیه و وقف آن، اجر دنیوی و اخروی کسب کنند و نامی نیکو برای خود باقی بگذارند تا این که ناصرالدین شاه دستور ساخت تکیه دولت را داد.