افشاگری مداوم حضرت فاطمه (س) در برابر فتنه سقیفه که جایگزینی خلافت را به جای امامت در دستور کار داشت، هرچند کوتاه اما توانست جریانی عمیق از بصیرت و روشنگری را در جامعه اسلامی حتی در ادوار دیگر نیز ایجاد کند.

فاطمه (س) با رفتن به مسجد و سخنرانی که بعدها به خطبه فدکیه مشهور شد عملاً بر اساس وظیفه به دفاع از امامت و ولایت پرداخت.

خطبه خوانی در مجلس یزید از جمله دیگر خصوصیات بارز حضرت زینب (س) است که توانستند با بلاغت و شیوایی حکومت اموی را رسوا کنند و با شجاعت بی نظیری که داشتند در برابر تصمیم ابن زیاد و حتی یزید برای به شهادت رساندن امام سجاد (ع) مقاومت کنند.

حضرت زینب (س) در طول عمر شریفشان علاوه بر بهره‌گیری از محضر جد بزرگوار خویش، پدر و مادر گرامیشان و همچنین دو برادر عالیقدر، در جریان تمامی مرارت‌ها و سختی‌ها، یک لحظه نیز از همراهی با ولایت دست نکشیده و بر سلوک عرفانی اصرار داشتند.

بررسی و شناخت شخصیت حضرت زینب (س) تاکنون بیشتر پس از وقوع عاشورا صورت گرفته است، در حالی که ایشان از همان کودکی و در سایه تربیت انسان‌های بزرگی همچون جد، پدر و مادر بزرگوارشان، از شخصیتی کامل برخوردار بودند که می‌تواند الگوی همه جامعه اعم از زن و مرد قرار گیرد.

نیازها و مطالبات بشری در طی قرون متمادی و بسته به اقتضائات و شرایط زمان تغییر کرده و دچار تحول شده است، امروزه روز مطالبات حقوقی و مدنی بیش از پیش در جامعه پررنگ است و عاشورا برای تحقق آن نیز پاسخی روشن دارد.

وقتی نگاهی صرفاً تاریخی به قیام سیدالشهدا (ع) داشته باشیم بروز برخی شبهات اجتناب ناپذیر است؛ مثلاً اینکه امام حسین (ع) با علم به اینکه به شهادت می‌رسد پس چرا دست به قیام زد؟ اما در مقابل با داشتن نگاه معرفتی می‌توان دریافت که اتفاقاً نگاه امام معطوف به آینده بوده است.

«شهید جاوید» را باید اثری مهم در حوزه مطالعات عاشورا به حساب آورد، اثری که هر چند در مقاطعی نظرات ضد و نقیضی و حتی مخالف با آن قوت می‌گیرد اما در باب تئوریزه کردن حکومت اسلامی تأثیرگذار است.

پیش از مقتل ابومخنف با مقاتلی از قاسم بن اصبغ بن نباته و یا حصین بن عبدالرحمان سلمی کوفی روبرو هستیم که این مورد اخیر به جهت آنکه غالباً نقل بی واسطه دارد، کامل‌تر و منسجم‌تر است.

عزاداری‌ها رسانه مردم نیستند، بلکه پناه مردم هستند و آرامش و تحمل را به گرفتاران بحران عرضه می‌کنند؛ اما جریان‌های دیگری می‌خواهند این عزاداری‌ها را رسانه‌ی خود کنند.