علی‌اکبر لطیفیان؛ شاعر آئینی با اشاره به اینکه همچنان تعریف مشخصی از شعر آئینی وجود ندارد گفت: با این وجود در اشعاری که مورد استفاده از سوی مادحین و روضه‌خوانان استفاده می‌شود باید علاوه بر سوز و گداز، قواعد ادبی نیز مورد توجه قرار گیرد.

از آنجا که اغلب آثار منثور در باب عاشورا تاریخ‌نگاری و مستند بر مقاتل است لذا بروز هر نوع خلاقیت از جمله متوسل شدن به صور خیال در بدو امر با واکنش های تندی مواجه می شود، در حالیکه اگر به کار بردن این امور در ادبیات عاشورایی، وهن به واقعه و ساحت امام معصوم (ع) نباشد، اتفاقاً کارگشاست.

شعر عاشورایی جزئی از ادبیات دینی و مذهبی ماست و متأسفانه به غیر از موارد انگشت‌شماری، اغلب آثار شعری ویژه کودکان با موضوع عاشورا فاقد کیفیت لازم هستند چرا که شاعر فاقد اشراف کامل به ماوقع تاریخی آن است.

بسیاری از کشورها به ویژه کشورهای غربی با درک و پرداختی درست، موفق شدند تا از داستان‌های غیرواقعی و تخیلی، آثاری  مورد پسند مخاطب بین‌المللی خلق نمایند؛ ما با واقعیتی بزرگ تاریخی به نام عاشورا روبرو هستیم که به شرط پرداختی درست، می‌تواند جهانی شود

اغلب آثار عاشورایی ویژه کودک و نوجوان، مقتل‌نویسی هستند و این در حالی است که مخاطب هدف اینگونه آثار غالباً اشراف و تسلطی بر مقاطع تاریخی پیش از عاشورا ندارد و در مواجهه با این قشر باید به تبیین ریشه‌ای و اصولی‌تر وقایع در آثار ادبی پرداخت که در نهایت منجر به واقعه عظیم عاشورا می‌شود.

یکی از مهمترین پیام‌های عاشورا، دعوت به شناخت اسلام علوی از اسلام اموی است. کربلا و عاشورا مثل غزوات پیامبر(ص)، صف‌آرایی اسلام و کفر در مقابل یکدیگر نیست که بتوان حق و باطل را از یکدیگر تمییز داد، محتاج وجدان، درک، شعور و معرفت است، محتاج مجهز بودن به ملاک‌ها و معیارهای حقیقی است.

از نخستین سروده‌های شعر عاشورایی که شاید بتوان کسایی مروزی را بانی آن نامید تا دوره معاصر که سروده شاعران بُعد اعتراضی به خود یافته است اما برانگیختگی عواطف و احساسات و بیان مناقب و ویژگی‌های امام حسین (ع) و یارانش در حوزه سوگ و مرثیه، وجه غالب آن بوده است.

مقتل‌نویسی دوره سوم که باید آغازگر آن را «روضه ‌الشهدا» ملا واعظ کاشفی به حساب آورد با پرداختن به مسائلی سست که دون شأن امام حسین (ع) و شهدای دشت کربلاست، تنها با توجیه برانگیختن عواطف و احساسات، بر فلسفه و اعتبار عاشورا لطمه وارده کرده‌اند.

پایگاه تخصصی امام حسین علیه‌السلام کرب‌وبلا: دکتر علی سالمی استاد ادبیات عرب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم اسلامی رضوی در مصاحبه با پایگاه تخصصی امام حسین علیه‌السلام کرب‌وبلا عنوان کرد، بسیاری از شعرای بزرگ جهان عرب به واقعه عاشورا اشاره کرده‌اند. او معتقد است بسیاری از شعرای عرب دلباخته امام حسین (ع) بوده و هستند و اثر این اعتقاد در اشعار آنان به وضوح یافت می‌شود.

دکتر میرجلال‌الدین کزازی استاد ادبیات پارسی، یکی از پایدارترین نمونه‌ها در نمایش‌های ایرانی را نمایش‌های آئینی بر می‌شمارد که هر سال در ایران برگزار می‌شده است. وی معتقد است آهنگ‌ها و نمایش‌های آئینی ایران همواره هنرشناسان و کارگردانان نام‌دار باختر زمین را از زیبایی و پروردگی و ساختار سنجیده هنری به شگفت می‌آورده است.