کرب و بلا: طبق آنچه در اکثر کتب تاریخی و روایات صحیح السند ذکر شده است، امام محمدباقر (ع) همراه با پدر بزرگوارشان در کربلا و رخداد تاریخی عاشورا حضور داشتند. برخی سن آن حضرت را در آن هنگام چهارساله1 و عده‌ای هم دوساله2 گفته‌اند.
شاید بتوان ایشان را شاهد و بازمانده خردسال تلخ‌ترین حادثه تاریخ اسلام نامید که از نزدیک شاهد صحنه‌های غم‌انگیز و مصیبت‌های دردناک روز عاشورا و نیز وقایع پس از آن و اسارت خاندان اهل‌بیت (ع) بود. اما ایشان با وجود خردسالی در برابر جسارت خاندان بنی‌امیه نسبت به اهل‌بیت رسول خدا (ص) سکوت نکرده و جسارتی هوشمندانه از خود نشان دادند.
نمونه این حضور هوشمندانه را می‌توان در کاخ یزید دید. هنگامی که حضرت به همراه دیگر کاروانیان وارد مجلس یزید شدند، نظاره‌گر پرخاشگری و جسارت یزید نسبت به جد بزرگوارشان و نیز پدرشان امام سجاد (ع) بودند. هنگامی که یزید از خطابه امام سجاد (ع) و شهامت ایشان درماند و پس از مشورت با اطرافیان خود پیشنهاد قتل حضرت را داد، امام باقر (ع) با وجود سن کم اما با شجاعتی که از اجدادشان به ارث برده بودند، لب به سخن گشوده و خطاب به یزید فرمودند: ای یزید! مشاوران تو برخلاف مشاوران فرعون رأی دادند؛ زیرا آنها در پاسخ فرعون در مورد موسی (ع) و برادرش هارون گفتند: به او و برادرش مهلت بده و فرستادگانی را به شهرها رهسپار نما3 ولی مشاوران تو دستور به قتل ما دادند که آن هم بدون دلیل نیست. آنها از زنان نجیب و فهمیده زاده شده بودند، ولی مشاوران تو زادگان زنان ناپاک هستند و پیامبران و فرزندانشان را جز ناپاکان نمی‌کشند.4
یزید از پاسخ اندیشمندانه کودکی از خاندان وحی سر افکنده شد و سخن افشاگرانه این فرزند خردسال موجب شد توطئه یزید در به شهادت رساندن امام سجاد (ع) خنثی شود و از دستور قتل علی بن الحسین (ع) صرفنظر کند.5
_____________________________________________________
پی‌نوشت‌ها:
1- معالی السبطین، ج 3، ص 23.
2- حدیقه الشیعه، ج 2، ص 161.
3- سوره اعراف، آیه 111
4- شیخ عباس قمی، نفس المهموم، ص 276
5- دانشنامه تخصصی امام باقر (ع) ص 160، زندگانی امام باقر (ع) ص 19
