به گزارش کرب و بلا، در عرصه ترویج فرهنگ و هنر عاشورایی در سده اخیر، نام افرادی بسیاری به یادگار مانده است؛ افرادی که تأثیر عمیق در روند اشاعه فرهنگ عاشورا در میان آحاد مردم داشته‌اند و اگر وجود و حضور مقوم ایشان در این عرصه مشهود نبود شاید سیر تحول و شکوفایی این فرهنگ نزولی بود. محمدعلی (هاشم) فیاض؛ تعزیه‌خوان و تعزیه‌گردان فقید بی‌شک یکی از این افراد است.
محمدعلی(هاشم) فیاض؛ معروف به عمو هاشم در 30 بهمن 1300 هجری شمسی در محله سنگلج تهران به دنیا آمد و از همان زمان تولد، مادرش او را نذر تعزیه کرد که این خود مقدمه‌ای شد برای ادامه فعالیت او در عرصه تعزیه و هنر شبیه‌خوانی.
فیاض از سن 5 سالگی تعزیه خوانی را در تکیه دولت و زیر نظر میرعزا کاشی از نسخه نویسان معروف تعزیه آغاز کرد و به سبب سن کمی که داشت در ابتدا بچه خوان شد به معنی که شبیه رقیه (س) و یا یکی از طفلان مسلم و ... به ایفای نقش می‌پرداخت. او در ادامه با فردی به نام آقاسیدمصطفی که در اصل نوه میرعزا کاشی بود تعزیه خوانی را ادامه داد و یکی از مهمترین اقدامات او در این دوران که مصادف بود با ممنوعیت برپایی مجالس عزا و تعزیه عصر رضاخانی، در احیای این هنر و به حاشیه نرفتن او تلاش‌های بسیاری به انجام رساند.
او که از جمله آخرین بازماندگان نسل تعزیه خوان تکیه دولت محسوب می شد با گردآوری 250 عنوان نسخه تعزیه و دست نویس هایی در راستای ملزومات و تکنیک های مورد نیاز اجرایی برای آن، روش های اجرا و سبک خاص موسیقی تعزیه را که میرفت به دست فراموشی سپرده شود، برای همیشه نهادینه کرد.
او را یکی از برجسته ترین تعزیه گردانان (معین البکاء) تاریخ تعزیه می دانند که با اشراف بر هر دو حوزه مخالف خوانی (اشقیاء خوانی) و موافق خوانی (اولیاء خوانی) توانسته اسلوب و سبک درست نسخه‌خوانی تعزیه مبتنی بر دستگاه‌های آوازی و موسیقی ایرانی را برای همیشه مانا سازد.
از مرحوم فیاض که در محلات قدیم تهران به سبب خوانش نسخه شمر در بسیاری از تعزیه های آن دوران به «هاشم شمر» نیز معروف بود ، چندین نسخه در دفترهای تعزیه فصلنامه تئاتر و فصلنامه هنر به چاپ رسید. همچنین تعدادی از نسخ موجود در موزه واتیکان به مهر ”هاشم شمر تهرانی“ ممهور است.
او همچنین به عنوان یکی از بزرگترین اسباب داران و جامه‌داران تعزیه به شمار میرفت و در اتاقی از منزل وی(که خود آنجا را حسینیه می‌نامید) آرشیو کاملی از لباس‌ها و ادوات و ماسک‌ها و سرهایی که برای مجالس مختلف تعزیه ساخته شده بود، نگهداری می‌شود.
این تعزیه خوان پیشکسوت همچنین در تربیت نسل تعزیه‌خوان اهتمام جدی داشت که از جمله شاگردان او می‌توان به رضا حیدری، اسماعیل محمدی، علاءالدین قاسمی، حاج رضا لنکرانی، ابوالفضل احمدی، احمد عزیزی و... اشاره کرد.
اجرای مجالس تعزیه از سوی او در جریان جشنواره آوینیون فرانسه که در سال 1370 صورت گرفت مورد توجه بزرگان تئاتر دنیا از جمله «پیتر بروک» و «ژان کلود کاریر» قرار گرفت ضمن آنکه او در بسیاری از کشورهای جهان از جمله امریکا و ایتالیا به اجرای تعزیه پرداخت.
وی سرانجام روز جمعه 21 اسفند ماه 1383 بر اثر بیماری دیابت در بیمارستان شماره 2 تهران درگذشت و در قطعه هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.
