به گزارش کرب و بلا، نخلگردانی یا نخلبرداری از آئینهای مرسوم عزاداری در ایران به ویژه مناطق کویری است که مهد برگزاری این آئین را استان یزد معرفی میکنند هر چند که در استانهای اصفهان، کرمان و حتی شهرستانهایی از استان مرکزی نیز در موسم دهه اول محرم نمونههایی از برگزاری این آئین به چشم میخورد.
با این حال اما باز باید به سرمنشأ برگزاری این آئین یعنی یزد بازگردیم و آن را یکی از باشکوهترین مراسمهای آئینی بدانیم که ویژه این ایام در قلب ایران همچنان در حال برگزاری است که البته باید گفت که این مراسم خود از جمله نمادینترین مراسمهای عزاست که جدای از اجتماع خیل کثیری از مردم عزادار، دربردارنده مفاهیم ناب است و عناصر به کار رفته در آن هر یک سنبل و نمادی از مفاهیم عاشورایی است.
«نخل» به عنوان عنصر اصلی این مراسم عزاداری که در اوقاتی مشخص از سوی جمعی از عزاداران و به ویژه جوانان حمل میشود، در حقیقت نمادی از تابوت امام حسین (ع) است و به این واسطه عزاداران، به تلافی تشییع نشدن پیکر اباعبداللهالحسین (ع) که غریبانه در کربلا تدفین شد، این بار قصد دارند تا این مراسم با شور و هیاهویی بسیار زیاد برگزار کنند و البته این سازه عظیم چوبی به شکل برگ درخت است که برخی میگویند برگ درخت خرماست.
پیش از برگزاری این مراسم و حمل نخل بر دوش عزاداران، مقدمات این کار فراهم میآید و ابتدا نخل را با استفاده از تمهیدات و وسایلی، تزئین و برای این مراسم مهیا میسازند که در وهله نخست آن را به شکل سرتاسری سیاهپوش میکنند و سپس از آن صدها شمشیر، قمه و خنجر برهنه آویزان میکنند و البته این سازه تزئینات دیگری هم دارد که میتوان به آینه، میوه، پولک و منگولههای تزئینی و دستمال ابریشمی رنگی نیز اشاره کرد که به آن آویزان میشود.
اما هر کدام از این ابزار، وسایل و موارد تزئینی که به نخل متصل میشود، نماد چیست؟ در ابتدا گفته شد که سازه نخل به منزله پیکر مطهر سیدالشهدا (ع) است و پارچه سیاهی که روی آن را نیز میپوشاند نمادی از حاکمیت فضای سوگ، ماتم و اندوه ناشی از شهادت آن حضرت و البته شمشیرها و نیزهای آویخته به آن نیز به مثابه تیرها، زخم شمشیرها و نیزههایی است که در جریان واقعه عاشورا بر بدن مبارک آن حضرت وارد آمد و وقتی نخل از جای بلند میشود و بر دوش عزاداران شروع به چرخش میکند، تبدیل به سازهای سرو قامت میشود که نمادی از قد و قامت علیاکبر(ع) است.
آینه به کار رفته در تزئینات این نخل نیز نمادی از نور وجودی حضرت سیدالشهدا (ع) است و البته در بخشهای دیگری از این سازه چوبی علم و کتلهایی بسته شده است که یادآور دلاورمردی علمدار دشت کربلا حضرت عباس (ع) است و تکهپارچههای رنگی نیز که بر روی سطح پارچه سیاه نصب شده نمادی از حجله حضرت قاسم (ع) است.
به هر ترتیب این نخل به شکلی دوار در فضای حسینیه و یا مکانی مشخص شروع به گردش کرده و مشایعتکنندگان به دنبال آن بر سر و سینهزنان بانگ حسین (ع)، حسین (ع) سر میدهند.