اختصاصی کرب و بلا: مرجع فقید «آیت‌الله العظمی لطف‌الله صافی گلپایگانی (ره)» اسلام شناس و فقیهی که آثار متعددی با محوریت نهضت عاشورا و فیام سیدالشهدا (ع) به رشته تحریر درآورد و در طول عمر بابرکت خود تلاش مجاهدانه‌ای برای روشن نمودن حقیقت مکتب عاشورا  داشت. کتاب «پرتوی از عظمت امام حسین (ع)» ثمره بخشی از مجاهدت علمی ایشان در راستای معرفی نهضت حسینی است. اثری که عنوان کتاب سال ولایت را به خود اختصاص داد و البته این نویسنده محقق را به عنوان خادم برگزیدهٔ فرهنگ مکتوب عاشورا در جهان جاودانه نمود.

 

درباره کتاب

کتاب پرتویی از عظمت امام حسین (ع) تالیف لطف­‌الله صافی گلپایگانی (ره) مشتمل بر چهار بحش و441 صفحه است.

نویسنده کتاب با ارائه مستندات تاریخی، مطالب علمی و تحلیلی، حادثه عظیم عاشورا را با قلمی ساده، به نحوی بیان نموده است که قابلیت مطالعه و استفاده برای عموم جامعه با هر سطح علمی را داراست.

این کتاب از زمان تألیف بارها تجدید چاپ شد؛ چاپ هشتم کتاب پرتویی از عظمت نهضت حسینی در سال 1394 توسط دفتر تنظیم و نشر آثارآیت‌­الله صافی گلپایگانی چاپ و منتشر شده است.

 

درباره‌ی نویسنده

آیت‌الله لطف‌الله صافی گلپایگانی (30 بهمن 1297 – 12 بهمن 1400) فقیه، مجتهد و از مراجع عظام عالم تشیع بود که به‌واسطه عمر پربرکت ایشان در کسوت مرجع تقلید، از ایشان به عنوان «شیخ‌المراجع» یاد می‌شود.

آیت‌الله صافی به دلیل توانایی علمی در پاسخ‌گویی به سؤالات فقهی و کلامی، به عنوان مشاور ویژه «آیت‌الله سیدحسین طباطبایی بروجردی» در بحث استقتائات بود. در سال 1358 وی به‌عنوان عضو نخستین مجلس خبرگان انتخاب و در سال 1359 از سوی امام خمینی به عضویت در شورای نگهبان منصوب شد و هشت سال دبیر شورای نگهبان بود.

وی به‌واسطه تعدد آثاری که در زمینه‌های مختلف تالیف نمود، از مراجع نویسنده پرکار محسوب می‌شد. «التعزیر؛ أنواعُه و ملحقاتُه» اثر فقهی به قلم این عالم فقیه است که حائز عنوان کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شد.

پرتوی ازعظمت امام حسین (ع) از جمله آثارعاشورایی آیت‌الله صافی گلپایگانی است که موجب شد در سال 1381 از ایشان با عنوان خادم برگزیدهٔ فرهنگ مکتوب عاشورا تجلیل شود. از دیگر آثار این عالم دانشمند می‌توان به «شهیدِ آگاه»، «با عاشوراییان»، «آفتاب مشرقین» (دفتر شعر عاشورایی) و ... اشاره کرد.

 

بازخوانی کتاب

کتاب پرتویی از عظمت امام حسین (ع) در چهاربخش نوشته شده است.

در بخش نخست با عنوان «شخصیت و فضایل امام حسین (ع)» بر اساس آیات قرآن از جمله آیه­ مودت، آیه تطهیر و آیه مباهله، شخصیت و سیمای امام حسین (ع) در قرآن تبیین شده است. سپس با استناد به منابع تاریخی معتبر مانند کتاب خوارزمی، ترمزی، ابن حجر و ... سیمای امام حسین (ع) و پیشگویی  شهادت ایشان بیان شده است.

در ادامه همین بخش، نویسنده ضمن ارائه توضیحاتی در مورد معجزه، به معرفی معجزات امام حسین (ع) مانند نفرین کردن مردی از «بنی ابان»، سخن گفتن امام حسین (ع) بعد از شهادت و ... پرداخته است.

سپس در مبحث خضوع اهل باطل در برابر عظمت اهل حق، نویسنده از راه‌­ها و روزنه­‌هایی که وجود هر انسانی به سوی عالم غیب دارد، سخن گفته و از آن به فهم و درک و مسئولیت در مقابل خدا یاد می­‌کند و با بیان مثال‌هایی مانند پشیمانی اهل باطل بعد از به شهادت رسانیدن امامان آن را تکمیل می‌­کند.

فصل تخست کتاب با بیان مکارم اخلاق سیدالشهداء (ع) مانند عبادت، سخاوت، عدالت و همچنین ابعاد گوناگون اخلاقی آن حضرت پایان می­‌یابد.

 

«بنی­‌هاشم و بنی‌­امیه» عنوان بخش دوم کتاب پرتویی از عظمت امام حسین (ع) است. آیت‌الله صافی گلپایگانی است با این عنوان به بررسی اوضاع زندگی و صفات هر دو طایفه بنی‌هاشم و بنی‌امیه به طور مستند پرداخته است.

وی در صفحاتی از بخش دوم کتاب به معرفی مکارم اخلاق امام حسین (ع) پرداخته و نوشته است: «امام دشمنانی داشت که از هر تهمت و افترایی در حق هیچ­‌کسی پروا نداشتند، اما طهارت اخلاقی امام به گونه‌ای بود که فرصتی پیدا نکردند او را به یک عیب و نقص متهم سازند.

 

این مرجع اسلام‌شناس در بخش سوم اثر خود به تبیین علل قیام امام حسین (ع) پرداخته و شش علت اصلی را مورد بررسی قرار داده است. اطاعت خدا و ادای تکلیف، امر به معروف و نهی از منکر، فساد دستگاه خلافت، خطر ارتجاع یا بازگشت به عصر بت‌پرستی به عنوان مهم‌ترین خطری که جامعه مسلمین را تهدید می‌کرد، عدم تأمین جانی که عقلا و شرعا همه باید در برابر صدمات و خطراتی که متوجه جان‌شان است از خود دفاع کنند و نیز شایستگی علمی و عملی و سوابق درخشان امام و خاندانش در طول تاریخ برای رهبری مسلمین مهم‌ترین علل قیام حسینی بوده است که در این کتاب به تفصیل بررسی و شرح داده شده است.

پایان بخش مطالب فصل سوم کتاب به طرح شبهاتی از جمله علل قیام نکردن امام حسن مجتبی (ع)، حکومت اسلامی و سیاسی و پاسخ علمی به این شبهات اختصاص یافته است.

 

آثار و نتایج قیام امام حسین (ع) موضوع فصل پایانی کتاب پرتوی از عظمت امام حسین (ع) است که ذیل این موضوع؛ تقرب و ارتقای درجه، نجات اسلام، بیداری شعور دینی، محبوبیت اهل‌بیت و عزت بازماندگان و ... به عنوان آثار 9گانه این قیام تاریخی با استناد به منابع تاریخی، احادیث و قرآن بیان گردیده است.

آیت‌الله صافی یکی از مهم‌ترین نتایج شهادت امام حسین (ع) که همواره مورد استفاده عموم بوده را برگزاری مراسم عزاداری و سوگواری آن حضرت می­‌داند. زیرا خواندن و شنیدن تاریخ فداکاری و نهضت امام حسین (ع) و یارانش، ایمان را راسخ و اخلاق را نیک می‌­سازد. در پایان نیز به اثر جاویدان و پایدار جهاد امام حسین (ع) اشاره نموده که در صفحه تاریخ ماندگار و همواره نیروبخش اصلاح‌­طلبان و مجاهدان راه حق است.

 

برگی از کتاب

حسین (ع) در این قیام، نه حکومت و مقام ظاهری و دنیوی می‌­خواست و نه بسط نفوذ و مال و ثروت، برای اطاعت خدا از بیعت یزید خودداری کرد و برای اطاعت از امر خدا از حرمین شریفین هجرت نمود و برای طاعت خدا جهاد کرد و برای برانگیخته شدن آن حضرت به این قیام باعثی جز امر خدا و ادای تکلیف نبود. (ص 276).