کرب و بلا: در میان جامعه وعاظ و سخنرانان شاید کمتر کسی باشد که از «محمدتقی تنکابنی» مشهور به «فلسفی» نشنیده و نخوانده باشد؛ منبری معروف قدیم تهران که در کنار جلسات سخنرانی و وعظ و خطابه‌اش، از اوضاع زمانه خود غافل نبود و هزینه سنگینی نیز در مسیر مبارزاتی خود داد.
محمدتقی فرزند «محمدرضا تنکابنی» به سال 1287 در تهران متولد شد. پدرش از فقهای معروف دوره قاجار و پهلوی اول و از جمله چهره‌های مذهبی طراز اول زمان خود و محل مراجعه عالمان و پاسخ به مسائل فقهی بود. مرحوم محمدتقی نخستین بار علوم دینی را نزد پدر فرا گرفت و بعد از آن راهی کلاس و درس شد.
مادر وی مادر فرزند آقا ابوالحسن تاجر اصفهانی مقیم تهران بود که علاقه بسیاری به سیدالشهدا (ع) داشت و آرزو داشت فرزندش روضه‌خوان امام حسین (ع) شود. آنطور که خود مرحوم فلسفی نقل می‌کند: «چون مادرم عاشق اباعبدالله الحسین (ع) بود به آرزوی خویش رسید و مرا در مسیر خطابه و منبر قرار داد». پافشاری و اصرار مادر بر یادگیری خطابه و سخنرانی موجب شد پدر موافقت کند محمدتقی از شنبه تا غروب چهارشنبه به درس و تحصیل خود بپردازد و آخر هفته را مشغول منبر و خطابه شود.
«شیخ علی اکبر عزمی» نخستین استاد فن خطابه محمدتقی بود که برایش متن منبر را نوشت و او نیز تلاش کرد متن را حفظ کند و و برای اولین بار در مسجد «فیلسوف» که پدرش نماز جماعت اقامه می‌کرد، منبر رفت. این نخستین سخنرانی محمدتقی 15 ساله بود که در میان چشمان بهت زده جماعت حاضر در مسجد ایراد شد.
این آغاز کار مرحوم فلسفی بود و بعد آز آن تلاش بسیاری برای مطالعه و فهم مطالب داشت. معتقد بود حفظ مطالب برای سخنرانی کفایت نمی‌کند و باید برای تکمیل دانسته‌های خود تلاش کند. با وجود اینکه خیلی زود میان اهل مسجد و هیئت جای خود را باز کرد و مورد اقبال عمومی واقع شد، اما هرگز دچار غرور نشد.
«حجت‌الاسلام حسین انصاریان» در توصیف بعد علمی این واعظ قدیمی می‌گوید: «آن مرحوم با مطالعات طولی و عرضی که در کتاب‌های اسلامی، شرقی و غربی داشت به شخصیتی جامع تبدیل شد از این‌رو می‌دانست با آن فن بیان در منبرهای مختلف متناسب با مخاطبان باید چه مطالبی بیان کند خیلی سریع در تهران در همان ایام جوانی جلوه کرد و تقریباً منبرهای اصیل و مهم تهران را به دست گرفت» محمدتقی تنکابنی به واسطه همین مطالعه فراوان، فهم مطالب و تسلسل بیان فلسفی لقب گرفت و به همین نام مشهور شد.
به گفته انصاریان فلسفی از زمانی که منبر را آغاز کرد تا زمانی که از دنیا رفت از منبر جدا نشد و بواسطه ایمان، اعتقاد، خلوص، پاکی، ریشه‌داری و کسب رضای الهی همواره در اوج خود باقی ماند. اقدام بسیار مهم مرحوم فلسفی که استاد انصاریان از آن یاد می‌کند؛ این بود که برای از بین نرفتن مطالب منبرها، آنها را به قلم خود در قالب 11 یا 12 جلد کتاب جمع‌آوری کرد و این کتاب‌ها تا کنون چند بار تجدید چاپ شده است.
مرحوم فلسفی از زمانی که به عنوان رئیس جامعه وعاظ تهران منصوب شد، خانه‌اش همواره محل رفت و آمد منبری‌های بزرگ تهران بود. مرحوم «حجت‌الاسلام سیدقاسم شجاعی» از شاگردان نزدیک او بود که در خاطراتش می‌گوید: «معمولاً وعاظ تهران روزهای پنجشنبه را در منزل شیخ محمدتقی فلسفی گرد هم می‌آمدند و چند تن به منبر می‌‌رفتند و مرحوم فلسفی به ارزیابی آنها می‌پرداخت و شیوه صحیح سخنرانی را آموزش می‌داد.» البته این جلسات تا سال‌های پایانی عمر مرحوم فلسفی نیز ادامه داشت.
آیت‌الله شجاعی نقل می‌کند: آخرین جمعه قبل از فوت مرحوم فلسفی نیز این جلسه برگزار شد. وی برای منبری‌ها سخنرانی کرد، روضه خواند و توصیه‌هایی به آنان داشت. مهمترین توصیه مرحوم فلسفی به منبری ها این بود که «عزای امام حسین(ع) را زنده نگه‌دارید و نگذارید این مهم فراموش شود.»
مرحوم محدتقی فلسفی 27 آذراه سال 1377 چشم از جهان فرو بست و در جوار حرم غبدالعظیم حسنی به خاک سپرده شد.
