به گزارش کرب و بلا، کتاب «افسون گل سرخ» مجموعه سه سخنرانی و سه مقاله ارائه شده توسط ابوالقاسم فنایی؛ استاد دانشگاه مفید، به تازگی از سوی انتشارات نگاه معاصر منتشر و روانه بازار شده است.
این کتاب در زمره منظومه کتابهایی است که به مقوله امام حسین (ع) و واقعه عاشورا از منظر فلسفه وجودی و وقوع چنین اتفاق بزرگی پرداختهاست و در راستای امام حسین پژوهی سعی بر آن دارد تا از غور و بررسی در اقوال تاریخی و برخی مستندات به پرسشهای متعددی که به ویژه در جهان معاصر درباره مختصات و مشخصات واقعه عاشورا، چیستی و چرایی وقوع آن به ذهن متبادر میشود، پاسخ گوید.
این کتاب ذیل عنوان کلی «امام حسین پژوهی برای جهان معاصر» درصدد است که نمونهای بارز از پرسشهای متداول درباره امام حسین (ع) و قیام عاشورا را پاسخی درخور دهد؛ پرسشهایی همچون:
ـ کدامیک از نظامهای اخلاقی نتیجهگرا، وظیفهگرا، نیتگرا، فضیلتگرا، روشمحور، ظرفیتمحور، حقوقمحور، شریعتمحور، اخلاقِ دینی یا فرادینی، و سایر مکتبها، میتوانند این فاجعه و ایثار را، بهتر تبیین کنند؟
ـ فلسفه عزاداری در تاریخ تشیع تا چه حد ابزاری و تا کجا، اصیل و غیرابزاری است؟
ـ در فاجعه کربلا، آیا دو فرد درمقابل هم قرار گرفتهاند یا دو مکتب که ازسوی امام حسین (ع) و یزید، نمایندگی میشدند؟
ـ در این رویارویی تاریخی، معادله روابط بین قدرت و عدالت و عقلانیت، در کجای کار قرار دارد؟
ـ حادثه کربلا، ازمنظر خشونتپژوهی و اخلاق جنگ و صلح، چه درسهایی دربر دارد؟
ـ تغییر و تبدیل منظر و نگاههای تحلیلی نسبت به این حادثه از عقلانیت عرفی فرادینی به مبانی اخلاقی، احساسی، دروندینی، مناسکی و فقهی، چه نتایجی دربر دارد؟
ـ فاجعه کربلا، در معادله روابطِ بین حیات و کرامت و حریّت، چه معنا، پیام و پیامدی دارد؟
به بیان دیگر انگیزه برای تألیف این کتاب برآمده از نظریات دو متفکر معاصر است یکی آیریس مُرداک که معتقد است عموم فرهنگهای معاصر، نگاهشان به اخلاق و مکاتب هنجاری، بحرانمحور است؛ یعنی مردمان، فقط بهخاطر رفعِ بحرانها در زندگی خصوصی یا اجتماعی، سراغ مکاتب اخلاقی میروند؛ و درغیرِ این صورت، دغدغه اخلاقاندیشی ندارند.
از این منظر یک مسلمان شیعه، میتواند از خود بپرسد که اصولاً سیره و مکتب امامحسین (ع) در زندگی عینی نسل حاضر، آیا صرفاً برای رفع بحران و مثلاً رفع ظلمی مورد توجه قرار میگیرد یا اینکه علاوه بر این برای یک وضعیت غیربحرانی و تعالیبخشی هم کارکرد دارد؟
و دیگر نظریه دیوید کوک؛ شهادتپژوه است که درخصوصِ رویکرد مذاهب اسلامی به پدیده شهادت نکته بدیعی دارد و از منظر او برای اهلسنّت و جماعت، شهادت، امری سرورآفرین بوده و برای شیعیان، امری حزنانگیز است و بههمین جهت، شیعیان، شهادت امامشان را موضوع عزاداری تاریخی قرار میدهند.
با این وجود از نگاه کوک، شهادت سرور شهیدان، یعنی حضرت اباعبداللّهالحسین (ع) و یارانشان، موضوع مناسک بسیاری در گسترده عزاداری جهانن تشیّع است بهنوعی در هوییتبخشی به جامعه شیعی، نقش بسیار عمدهای ایفا میکند که براین اساس سبب ایجاد تناقضی می شود که از یک سو شهادت امامحسین (ع) را لازمه یک هویت تاریخی برای شیعیان دانسته و از سوی دیگر امری تأسّفبار بهحساب میآید که باید دید قابل توجیه و دفاع است یا خیر؟
پیشگفتار این کتاب را محمدجعفر امیرمحلاتی به نگارش درآورده و به قیمت 33 هزار تومان در دسترس علاقهمندان قرار گرفته است.