به گزارش کرب و بلا، حجت‌الاسلام و‌المسلمین محمدحسین مظفری؛ استاد فقه و حقوق بین‌الملل سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در نشست مجازی «حسین، وارث آدم» که به مناسبت پنجاهمین سالگرد تألیف کتاب «حسین وارث آدم» اثر دکترعلی شریعتی و به همت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد، حضور یافت و گفت: دکتر شریعتی در این کتاب و دیگر آثار خودش به شکلی واضح تضاد میان حق و باطل را در تحولات تاریخی بشر مورد تأکید قرار می‌دهد و وقتی به واقعه عاشورا نگاه می‌کند و با استناد به زیارت وارث، واقعه عاشورا را در یک بستر تاریخی قرار می‌دهد. براین اساس امام حسین(ع) به تعبیر این زیارت، وارث ارزش‌هایی است که انبیای الهی مبشر آن بوده‌اند.
وی افزود: در آیات متعدد قرآن کریم به این نکته برمی‌خوریم که انبیای الهی آمدند تا انسان‌ها را به ارزش‌های انسانی دعوت کنند و قرآن به صراحت می‌گوید که ما در هر امتی پیامبری برانگیختیم تا آنها را به سوی خدا دعوت کند براین اساس امت‌ها دو دسته هستند، یک دسته دعوت به راه خدا را پذیرفتند و دسته دیگر هم راه ضلالت را انتخاب کردند. این تضاد در ادبیات دینی هم پررنگ است و از طرفی در ادبیات فارسی ما هم این تضاد به روشنی قابل مشاهده است.
وی در ادامه تصریح کرد: به طور مثال مولانا در مثنوی به این بیان به تضاد حق و باطل اشاره کرده است؛ تضاد دائمی که از اول خلقت تا نفخ صور ادامه خواهد داشت: «رگ رگ است این آب شیرین آب شور/ در خلایق می‌رود تا نفخ صور». براین اساس کسانی که راه خیر را دنبال می‌کنند از آب شیرین و خوشگوار میراث می‌برند. این میراثی است که آنها از پیامبران الهی به ارث بردند و مولانا نیز به آن اشاره دارد. شریعتی هم به بحث میراث در ادبیات دینی ما تأکید دارد و می‌گوید که این میراث، میراثی است که از انبیای الهی به امام حسین(ع) به ارث رسیده است و مولانا در جای دیگری در مثنوی می‌گوید: «نیکوان را هست میراث از خوشاب/ آن چه میراث است اورثنا الکتاب».
مظفری در بخش دیگری از این نشست مجازی به هویت انسان اشاره کرد و گفت: انسان از این نظر از سایر جانداران متمایز است و بر آنها ارجحیت دارد که رفتار او بر اساس ارزش‌هاست. به تعبیر کانت، انسان‌ها وظیفه دارند به شکلی رفتار کنند که با قواعد اخلاقی سازگاری داشته باشد. اگر انسانی به وظایف اخلاقی خودش عمل کرد، رفتاری انسانی داشته و اما اگر بر اساس وظایف اخلاقی خودش عمل نکرد، فضیلت را رها کرده و جانب رذایل را گرفته است.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: معیاری که بشریت را مشخص می‌کند و سرشت انسانی را از سایر موجودات متمایز می‌کند، این است که حیوانات بر اساس نیازهای غریزی خودشان رفتار می‌کنند و رفتارهای آنها واکنش به شرایطی است که حیات و بقای آنها را تضمین کند اما انسان در شرایطی قرار می‌گیرد که میان حقیقت و فضیلت و راه طاغوت و رذیلت دست به انتخاب زده و یکی را انتخاب می‌کند.
وی در پایان گفت: براین اساس باید گفت که انسان‌ها رفتار ندارند، بلکه کنش داشته و به اصطلاح اقدام می‌کنند و در نتیجه معیار انسانیت انسان در همین نکته نهفته است و در نقطه مقابل حیوانات براساس نیازهای غریزی خودشان رفتار می‌کنند و از منظری دیگر زندگی روزمره انسان براساس تصمیمات روزمره اداره می‌‌شود ولی گاهی انسان با شرایط سخت مواجه شده و باید تصمیماتی بگیرد که سرنوشت‌ساز است. این همان نکته‌ای است که شریعتی در تضاد میان حق و باطل و عدل و ظلم مطرح می‌کند.
